Chociaż temat przemocy kobiet wobec mężczyzn jest tematem tabu dla opinii publicznej, nieco inaczej wygląda to w świecie nauki. Od lat 70-tych XX. to zjawisko doczekało się licznych badań. Sporo z nich możemy znaleźć książce Mariana Cabalskiego pt. “Przemoc stosowana przez kobiety”. Pozwolę sobie przedstawić wyniki najważniejszych z nich. Artykuł zostanie podzielony na kilka części, w pierwszej będzie o badaniach z USA i Kanady.
Badania ze Stanów Zjednoczonych
Jednym z pierwszych badaczy tematu przemocy domowej kobiet wobec mężczyzn była Suzanne Steinmetz, autorka określenia “syndrom maltretowanego męża”. W swojej książce “The battered husband syndrome” podała, że w Stanach Zjednoczonych co roku około 250 tysięcy mężów jest maltretowanych przez żony. Jej zdaniem mężczyźni równie często jak kobiety padają ofiarą przemocy w rodzinie.
Z tezą na temat symetrii pod względem płci zgadzają inni amerykańscy badacze: Clifton P. Flynn, Murray A. Straus, Richard J. Gelles, John Scansoni, Andrea Tyree, Jean Malone, Martin S. Fiebert.
Murray A. Strauss, dyrektor Laboratorium Badań nad Rodziną Uniwersytetu New Hampshire (Family Research Laboratory University of New Hampshire) temat przemocy w rodzinie bada od lat 80-tych, należąc do grona największych ekspertów na świecie. Na podstawie Ogólnokrajowych Badań nad Przemocą w Rodzinie (National Family Violence Survey) przedstawił obserwacje dotyczące ogólnych prawidłowości dotyczących tego rodzaju przemocy. W 1985 roku w jego badaniach okazało się, że na 495 par, w których kobieta zgłaszała co najmniej jeden przypadek przemocy, mężczyzna był jej wyłącznym sprawcą w blisko 26% badanych par, z kolei kobieta – wyłączną sprawczynią w 25,6% par objętych badaniami. W 48,4% z nich do przemocy odwoływali się oboje partnerzy (przemoc fizyczna wzajemna). Autor wywnioskował, że minimalny szacunek przypadków przemocy, które nie mogły być działaniem w obronie własnej, ponieważ w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie przemoc stosowały wyłącznie kobiety, wynosi około 25–30%. Podobne wyniki co do przemocy wyłącznie ze strony kobiet wykazały sondaże przeprowadzone w ramach innego programu badawczego: Ogólnokrajowego Badania Rodzin i Gospodarstw Domowych (National Survey of Families and Households).
Psycholog społeczny z Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego, Martin S. Fiebert od ponad 30 lat przeprowadza systematyczny przegląd amerykańskich i międzynarodowych badań dotyczących problematyki przemocy stosowanej przez kobiety. Jego metaanaliza nosi tytuł References examining assaults by women on their spouses or male partners: An annotated bibliography (Doniesienia z badań nad aktami przemocy fizycznej kobiet wobec mężów i męskich partnerów: bibliografia z przypisami). Opracowanie to obejmuje lata 1980–2011, omawiając 282 badania akademickie, 218 sondaży zrealizowanych przez inne podmioty niż uczelnie wyższe, a także 64 analizy i recenzje na ten temat. Wspólnym mianownikiem komentowanych przez M.S. Fieberta komunikatów naukowych jest teza, że kobiety w relacjach ze swoimi małżonkami i partnerami dopuszczają się przemocy fizycznej, a nawet bywają bardziej agresywne niż mężczyźni. W dniu 2 maja 2011 r. łączna wielkość próby we wszystkich przywołanych przez M.S. Fieberta badaniach przekroczyła już całe 369 800 osób.
W 1989 roku dwóch kryminologów, David B. Sugarman i G.T. Hotaling, opublikowało przegląd 21 akademickich badań ankietowych dotyczących przemocy fizycznej wśród par niemieszkających wspólnie. Celem było odkrycie różnic między płciami pod względem inicjowania napaści w takich związkach. Na podstawie dokonanych przez autorów obliczeń okazało się, że średni współczynnik napaści fizycznych ze strony mężczyzn wynosi 329, a w przypadku kobiet – 393 na 1000 związków. Badania wykazały także wyższy w porównaniu z mężczyznami odsetek kobiet, które przyznały się do stosowania przemocy w trakcie randek.
W 2007 roku socjolog Daniel J. Whitaker poinformował o badaniach federalnego ośrodka monitorowania patologii społecznych przeprowadzonych wśród młodych dorosłych na przełomie lat 2006 i 2007. W ich rezultacie ustalono, że połowa wszystkich zbadanych przypadków przemocy partnerskiej miała charakter przemocy wzajemnej. Co ciekawe, okazało się także, że aż w 71% awantur domowych przemocy fizycznej dopuszczały się kobiety.
W książce opisującej postawy mieszkanek schronisk dla maltretowanych kobiet Jean Giles-Sims wykazała, że 50% respondentek przyznało się do napaści na partnerów w ciągu roku poprzedzającego zamieszkanie w schronisku. A także 41,7% deklarowało stosowanie przemocy fizycznej wobec partnera przed upływem pół roku od jego opuszczenia. Z informacji zebranych przez badaczkę w trakcie licznych wywiadów pogłębionych wynika, że wszystkie te akty przemocy nie przybierały formy obrony własnej.
Lenore E. Walker – autorka, która jako pierwsza sformułowała i opisała pojęcie „syndromu maltretowanej kobiety” również badała kobiety trafiające do schronisk dla ofiar przemocy. W swoich badaniach ustaliła, że jedna na cztery kobiety, żyjące w trwałych związkach z mężczyznami „odwoływała się do przemocy fizycznej, aby dostać to, czego chciała”.
Badania z Kanady
Najczęściej cytowane w literaturze kanadyjskim badanie na temat przemocy to Ogólne Badanie Społeczne (General Social Survey: GSS) z 1999 roku. Zostało przeprowadzone na reprezentatywnej dla całego kraju grupie kilkunastu tysięcy osób. Każdemu z respondentów zadano 10 pytań dotyczących przemocy ze strony ich obecnych oraz poprzednich małżonków lub partnerów. Chodziło o zdarzenia polegające na agresji fizycznej i psychicznej w trakcie dwunastomiesięcznych i pięcioletnich okresów poprzedzających realizowany wywiad telefoniczny. Analiza uzyskanych odpowiedzi pozwoliła ustalić, że mężczyźni i kobiety w niemal równych proporcjach (odpowiednio: 7% i 8%) byli ofiarami przemocy ze strony partnera.
Inne badanie to wywiad telefoniczny z 1987 roku, obejmujący 356 mężczyzn i 351 kobiet, będący z związkach małżeńskich lub w konkubinacie. Wynik: 12% indagowanych mężczyzn zadeklarowało, że ze strony swoich partnerek doznało przemocy w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie; podobnie 12% kobiet stwierdziło, że doświadczyło fizycznej napaści ze strony swoich partnerów w tym samym okresie czasu. Badacze odnotowali podobne proporcje kobiet i mężczyzn, którzy w awanturach domowych doznali drobnej i ciężkiej przemocy fizycznej.
Bibliografia
-Marian Cabalski, Przemoc stosowana przez kobiety -Susanne Steinmetz, The battered husband syndrome -Clifton P. Flynn, Relationship violence by women: Issues and implications, “Family Relations” 1990 -Murray. A. Straus, Przemoc fizyczna kobiet wobec partnerów [w:] M.R. Walsh (red.), Kobiety, mężczyźni i płeć: debata w toku, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2003 -Murray A. Straus, Richard. J. Gelles (ed.), Physical violence in American families: Risk factors and adaptations to violence in 8, 145 families, Transaction, New Brunswick, 1990 -John Scanzoni, Sex roles, women’s work and marital conflict: A study of family, Lexington Books, Toronto 1978 -Andrea Tyree, Jean Malone, How can it be that wives hit husband as much as husband hit wives and none of us knew it?, Paper presented at the annual meeting of the American Sociological Association 1991 -Lisa D. Brush, Violent acts and injurious outcomes in married couples: Methodological issues in the National Survey of Families and Household, “Gender and Society” 1990, nr 4 -Martin S. Fiebert, References examining assaults by women on their spouses or male partners: An annotated bibliography -David B. Sugarman, George T. Hotaling, Dating violence: Prevalence, context and risk markers [in:] M.A. Pirog-Good, J.E. Stets (ed.), Violence in dating relationships: Emegring social issues, Praeger, New York 1989 -Daniel J. Whitaker, Differences in frequency of violence and reported injury between relationships with reciprocal and nonreciprocal intimate partner violence, “American Journal of Public Health” 2007 -Jean Giles-Sims, Wife battering: A systems theory approach, Guilford, New York 1983 -Lenore E. Walker, The battered woman syndrome, Springer, New York 1984 -Canadian Centre for Justice Statistics Family Violence in Canada: A Statistical Profile 2000 (Ottawa: Statistics Canada; Catalogue no. 85-224-XIE, 2000)
Comments